Click to set custom HTML
ಸಂಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ಗಣಕ ಭಾಷೆ
ಸಂಸ್ಕೃತ ಗಣಕಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ತವಾದ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಭಾಷೆ . ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಗಣಕಗಳ ಭಾಷೆಯನ್ನಾಗಿಸಲು ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ನಾಸಾ (ನ್ಯಾಷನಲ್ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಅಂಡ್ ಸ್ಪೇಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್) ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ ಎನ್ನುವ ಅಭಿಮಾನದ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಕಳೆದ ಸರಿ ಸುಮಾರು ಮೂವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಹರಿದಾಡುತ್ತಿವೆ. ಅಂತರ್ಜಾಲದ ಬಳಕೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ತಲುಪಿದ ನಂತರ ಈ ಹೇಳಿಕೆಗೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಯಾಮ ದಕ್ಕತೊಡಗಿ ನಾನಾ ಬಗೆಯ ಚರ್ಚೆಗಳಿಗೆ ದಾರಿಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಪ್ರ.ಶ ೧೯೮೫ ರಲ್ಲಿ ಅಸಂಸಂಗಳ ನಾಸಾದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ವಿಜ್ಞಾನಿ ರಿಕ್ ಬ್ರಿಗ್ಸ್ ‘ಆರ್ಟಿಫಿಷಿಯಲ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್’ ನಿಯತಕಾಲಿಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಲೇಖನದಿಂದ (Knowledge Representation in Sanskrit and Artificial Intelligence) ಸಂಸ್ಕೃತ ಗಣಕಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ತವಾದ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಭಾಷೆ ಎನ್ನುವ ದಂತಕಥೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ರಿಕ್ ಬ್ರಿಗ್ಸ್ ಲೇಖನದ ವಿವರ ಹಾಗೂ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಮೊದಲು ಗಣಕಗಳ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಪ್ರ,ಶ. ೧೯೮೫ ರಲ್ಲಿ ಗಣಕ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಹಿನ್ನೆಲೆಯಾಗಿ ತಿಳಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಗಣಕಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನವರು ಬಳಸುವ ಸಹಜ ಭಾಷೆ (Natural Language) ನೇರವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಗಣಕ ಮಂಡಲಗಳ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿರುವ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ೦ (ಸೊನ್ನೆ) ಮತ್ತು ೧ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿ ಅವುಗಳ ಮೂಲಕ ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಣಕದ ಮಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (Operating System) ಮತ್ತು ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು (Programmes/Software) ಬರೆಯಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆಯಾದರೂ ಅದು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಥವಾ ಆಡುಭಾಷೆಯಂತೆ ಪದ ,ಪದಪುಂಜ/ವಿನ್ಯಾಸ ,ವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರದೆ ಬಿಗಿಯಾದ ಚೌಕಟ್ಟಿನೊಳಗಿರುವ ಕೆಲವೇ ಪದಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ‘ಗಣಕ ಭಾಷೆ’ಯಾಗಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಒಂದು ಅಕ್ಷರ ಅಥವಾ ಪದವನ್ನು ಸಹ ಬದಲಾವಣೆಗೊಳಿಸಲು ಆಸ್ಪದವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಗಣಕ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ನಾಮಪದ , ಕ್ರಿಯಾಪದ , ಗುಣವಾಚಕ , ಕ್ರಿಯಾವಿಶೇಷಣ, ಪ್ರತ್ಯಯ ಮುಂತಾದ ಯಾವ ಲಕ್ಷಣಗಳೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಸಹಜ ಭಾಷೆಯ ಕೆಲ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು , ತಾರ್ಕಿಕ ಜಾಲದ ಮೇಲೆ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಬಳಕೆಯ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕಲಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಗಣಕಗಳ ಆರಂಭಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ALGOL , FORTRAN ಎನ್ನುವ ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. FORTRAN ಭಾಷೆ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರ್’ಗಳು ಬಳಸುವ ಭಾಷೆಯಾಗಿದ್ದು ೧೯ ರಿಂದ ೨೫ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದಗಳನ್ನು , ಗಣಿತದ ಅಭಿಕರ್ಮಗಳನ್ನು (Operations) ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಗಣಕ ಭಾಷೆ ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ಕಾರ್ಯದ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲಾರದ್ದರಿಂದ ಸನ್ನಿವೇಶದ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕದಾಗಿ ಹಲವಾರು ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. (C/C++, java, C#, Python, XAML, XML, HTML, PHP, BASIC ಇತ್ಯಾದಿ). ಎಲ್ಲ ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳು ಕೆಲವೇ ಪದಗಳು , ತಾರ್ಕಿಕ ನಿರೂಪಣೆ , ಅಭಿಕರ್ಮಕಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಚಿಸಲ್ಪಡುವುದರಿಂದ ಜಗತ್ತಿನ ಯಾವುದೇ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಗಣಕ ಭಾಷೆ ರಚಿಸಲು ಬಳಸಬಹುದು. ಯಾವುದೇ ಗಣಕ ಭಾಷೆ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯ ಪದಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಆ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯೇ ಗಣಕದ ಭಾಷೆ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಈಗ ಬಹುತೇಕ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆಯೇ ಹೊರತು ಅವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಗಣಕಗಳಿಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆ ಅರ್ಥವಾಗದೇ ಅದರ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಗಣಕ ಭಾಷೆ ಮಾತ್ರ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ. ಗಣಕ ಭಾಷೆ ಬರೆಯಲು ಬಳಸಿದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸುವಂತೆ ಯಾರಾದರೂ ‘ಆಂತರ್ಮುಖ’ಗೊಳಿಸಿದರೆ (Interface) -ಮುಖ ಮಾಡಿಸಿದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪದಗಳು ಇರುತ್ತವೆಯೇ ಹೊರತು ಅದು ಕನ್ನಡದ ಗಣಕ ಭಾಷೆಯಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಸಹಜ ಭಾಷೆಯ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ರಚಿಸಿದ ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳು ಯಾವುದೇ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದದ ಕೃತಕ ಭಾಷೆಗಳಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗಣಕ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಕಲಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ರಿಕ್ ಬ್ರಿಗ್ಸ್ ಲೇಖನ ಬರೆದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ (ಪ್ರ.ಶ. ೧೯೮೫) C++ ಆರಂಭಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಿತು. JAVA ಹುಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ. ಗಣಕ ಕ್ರಮವಿಧಿ ಬರೆಯುವವರು ಯಾಂತ್ರಿಕ ಲಕ್ಷಣದ ನೆನಪಿನ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು (mnemonic codes) ಬರೆಯಲು ಹೆಣಗುತ್ತಿದ್ದರು. ನೆನಪಿನ ಸಂಕೇತ ಭಾಷೆ ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಿಂತ ಬಹು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಲು , ಬರೆಯಲು ಬಹು ಕಠಿಣವಾಗಿದ್ದು ಜೋಡಣೆ ಭಾಷೆಯ (Assembly Language ) ಅಂಗವಾಗಿದ್ದಿತು. ಗಣಕಕ್ಕೆ ಅರ್ಥವಾಗುವಂತೆ ‘ಕೂಡು’ ‘‘ಕಳೆ’ ‘ಗುಣಿಸು’ ಮುಂತಾದ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯ ಪದಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುವುದು ಸಹ ಕಠಿಣ ಸವಾಲಾಗಿದ್ದಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸಹಜ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ನೆನಪಿನ ಸಂಕೇತ ಭಾಷೆಗಳ ನಡುವೆ ಯಾವುದೇ ನೇರ ಸಂವಹನೆ ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. ಇಂತಹ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ರಿಕ್ ಬ್ರಿಗ್ಸ್ ಬರೆದ ಲೇಖನ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿತು. ರಿಕ್ ಬ್ರಿಗ್ಸ್ ತನ್ನ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಗಣಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹಿಸಲು ಈಗ ಹಲವಾರು ಕೃತಕ ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಬೇಕು ಇದರ ಬದಲು ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಗಣಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯ. ಸಂಸ್ಕೃತದ ವ್ಯಾಕರಣ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅದು ಈಗಿರುವ ಕೃತಕ ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಸೂಕ್ತ ಪರ್ಯಾಯವಾಗುವ ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿದೆ ಎನ್ನುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ನೀಡಿದ್ದಾನೆ. ಇದು ಸಂಸ್ಕೃತ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಲ್ಲಿ ಪುಳಕ ತಂದು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತವೇ ಗಣಕಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಭಾಷೆ ಎನ್ನುವ ವ್ಯಾಪಕ ಐತಿಹ್ಯವಾಗಿ ಹೋಯಿತು. ರಿಕ್ ಬ್ರಿಗ್ಸ್ ತನ್ನ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದ ಮುಖ್ಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಹೀಗಿವೆ – (೧) ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳ ಬದಲು ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಗಣಕಗಳು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಬೇಕು. ಸಹಜ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಪದಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಒಂದೇ ಅರ್ಥ ನೀಡದೆ ಸನ್ನಿವೇಶಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾದ ಅರ್ಥ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಗಣಕಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಷಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿರುವ ಅಸಂದಿಗ್ದತೆ , ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆ , ನಿಖರತೆಯ ಕೊರತೆಗಳೇ ಕಾರಣ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ( ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ) ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳ ಬದಲು ಜ್ಞಾನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ತಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಮೊರೆ ಹೋಗಲಾಗಿದ್ದು ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಗಣಕಗಳು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ (ಕೃತಕ ಬುದ್ದಿಮತ್ತೆ) ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಗೂ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಭಾವನೆಯಿದೆ. ಆದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷಾ ರಚನೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ತಪ್ಪು ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಸಹಜ ಭಾಷೆಯಾಗಿರುವ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಗಣಕ ಭಾಷೆಯ ರಚನೆಗೆ ಬಳಸುವುದು ಸಾಧ್ಯ (೨) ಸಹಜ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಎಂದರೆ ಅದರಲ್ಲಿನ ಪದಗಳಿಗೆ ಅರ್ಥಪಡೆಯುವುದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಆ ಪದ ವಿವಿಧ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇತರ ವಿವಿಧ ಕ್ರಿಯೆ , ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಯಾವ ಅರ್ಥ ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವುದು ಮುಖ್ಯ. ಸಹಜ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಅರಿಯಲು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಈವರೆಗೆ ರಚಿಸಲಾಗಿರುವ ಗಣಕ ಭಾಷಾ ಜಾಲಗಳು /ವ್ಯಾಕರಣ ಜಾಲಗಳು ಸಹಜ ಭಾಷೆಯ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾದ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿಲ್ಲ. (೩) ಸಂಸ್ಕೃತ ವೈಯಾಕರಣಿಗಳು ಆ ಭಾಷೆಯನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ನಿಖರತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರ.ಶ.ಪೂ ಮೊದಲನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ಪಾಣಿನಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಯ ಪದಗಳ ಸ್ವರೂಪ (ಧಾತು-ಪ್ರಾತಿಪದಿಕ) ಅವುಗಳ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ವ್ಯಾಕರಣ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾನೆ. ಇವು ಗಣಿತದ ಸೂತ್ರಗಳಂತಿದ್ದು ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿರುವ ಅಸಂದಿಗ್ದತೆ , ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆ , ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಅರ್ಥಾಂತರವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುತ್ತವೆ. (೪) ಆಧುನಿಕ ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯನ್ನು ನಾಮಪದ-ಹೇಳಿಕೆ, ಕ್ರಿಯಾಪದ ಸಂಬಂಧಗಳ ಮೂಲಕ ಅರಿಯಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ವೈಯಾಕರಣಿಗಳು ಒಂದು ವಾಕ್ಯ /ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಕ್ರಿಯೆ ಹಾಗೂ ಆದರ ಅನುಷಂಗಿಕಗಳಿಂದ ಅರಿಯಲು ಯತ್ನಿಸಿದರು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾತಿಪದಿಕ , ಗುಣವಾಚಕ ,ಕ್ರಿಯಾವಿಶೇಷಣ , ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳು ಬಂದವು. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳು ನಾಮಪದದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗವಾಗುವುದರಿಂದ ಯಾವುದು ಕ್ರಿಯೆ , ಆ ಕ್ರಿಯೆ ಯಾವುದರ ಮೇಲೆ ಜರುಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಕವಾದ ಮಧ್ಯಂತರ ಕ್ರಿಯೆ ಅದರೊಂದಿಗೆ ಯಾವ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿನ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆಯನ್ನು ದೂರಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. (೪) ಇಂಗ್ಲಿಷ್’ನಂತಹ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ‘ಮಾಡಿಸು’ ‘ಆಗಿಸು’ ತೋರಿಸು’ ಎನ್ನುವ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಬೇರೆ ಕರ್ತೃವಿನ ಮೂಲಕ ಕ್ರಿಯೆ ಎಸಗಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿಲ್ಲ. ಇದು ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಸಾಧ್ಯ. (೫) ಭಾಷೆಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ವೈಯಾಕರಣಿಗಳು ಆರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಮಾರ್ಗ ಗಣಕ ಭಾಷೆ (ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿ) ರಚಿಸಲು ಆಧುನಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಆಯ್ದುಕೊಂಡಿರುವ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಸನಿಹವಾಗಿದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದ ವಾಕ್ಯ ರಚನೆಯ ವಿಧಾನ ಇಂಗ್ಲಿಷ್’ಗಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅದರ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದ್ದು ಗಣಕ ಭಾಷೆಯ (ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ) ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿವೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ವ್ಯಾಕರಣ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯ ಮೂಲಕ ಗಣಕ ಭಾಷೆಯನ್ನು (ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ) ರೂಪಿಸಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ರಿಕ್ ಬ್ರಿಗ್ಸ್ ಮಂಡಿಸಿದ ಲೇಖನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಪರವಾದ ಬಂದ ಸಮರ್ಥನೆಗಳು ಹೀಗಿವೆ- (೧) ಪಾಣಿನಿ ನೀಡಿದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಅತ್ಯಂತ ಕ್ರಮಬದ್ಧ ಹಾಗೂ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿನ ಯಾವ ಪದವೂ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಅರ್ಥಾಂತರ ಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ , ಪದಕೋಶದ ನೆರವಿನಿಂದ ಪ್ರತಿಪದಕ್ಕೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ , ಖಚಿತ ಏಕೈಕ ಅರ್ಥ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಇದರಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ಸುಲಭವಾಗಿ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು ಬರೆಯಬಹುದು. . ಆದ್ದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗಣಕಗಳಿಗೆ ಅತಿ ಸಮರ್ಪಕ ಭಾಷೆ. ಸನ್ನಿವೇಶ ಮುಕ್ತವಾದ ಖಚಿತ ಏಕೈಕ ಅರ್ಥ ನೀಡುವ ಪದ ಸಂಪತ್ತು ,ವ್ಯಾಕರಣ ಗಣಕಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಅಂತಹ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಕೃತಕವಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅದರ ಬದಲು ಸಂಸ್ಕೃತ ಬರಬೇಕು. (೨) ಪಾಣಿನಿ ಸೂತ್ರರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದ ಸಹಜ ಭಾಷೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಹಾಗೂ ಗಣಕಕ್ಕೆ ಬಳಸುವ ಕೃತಕ ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳ ನಡುವೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಂತರವಿಲ್ಲ. ರಿಕ್ ಬ್ರಿಗ್ಸ್ ಲೇಖನ ಮಂಡಿಸಿದ ನಂತರ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗಣಕ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಎಷ್ಟು ಸೂಕ್ತ ಎನ್ನುವ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವು ಚರ್ಚೆಗಳಾದವಾದರೂ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಗಣಕ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ರೂಪಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವಂತಹ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಾಗಲಿಲ್ಲ. ಲೇಖನ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ನಂತರ ಕಳೆದ ೨೮ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಗಣಕಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ , ಬಳಕೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿ , ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಅಗಾಧವಾಗಿ ಬೆಳೆದವಾದರೂ ಅಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತಕ್ಕೆ ಸ್ಥಾನ ದಕ್ಕಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕಳೆದೆರಡು ದಶಕಗಳಿಂದ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ತಲುಪತೊಡಗಿದ ಅಂತರ್ಜಾಲ ದೇಶ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿ ಮಾನವನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅನೂಹ್ಯವಾಗಿದ್ದ ಹಲವಾರು ಸಾಧ್ಯತೆಗಳ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯಿತು. ಇದರ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಮಧ್ಯಂತರ –ಸೇತು ಭಾಷೆ-ಆಗಲು ಅತ್ಯಂತ ಸಮರ್ಥ ಎನ್ನುವ ಹೊಸ ವಾದಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾದವು. ಈ ಮಧ್ಯಂತರ-ಸೇತು ಭಾಷೆ- ವಾದ ಹೀಗಿದೆ. ಈಗ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಭಾಷೆಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ನೂರಾರು ಭಾಷೆಗಳು ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿವೆ. ಮುಂದೆ ಇಂತಹ ಭಾಷೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಲಿದೆ. ಒಂದು ಭಾಷೆಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷೆಗೆ ಅನುವಾದ ಮಾಡುವ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಎದುರಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಅನುವಾದಗಳನ್ನು ಗಣಕದ ಮೂಲಕ ಮಾಡಿಸುವ -ಯಂತ್ರ ಅನುವಾದ-ಮನ್ನಣೆ ಗಳಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಗೂಗಲ್’ನಂತಹ ಕಂಪೆನಿಗಳು ೬೪ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಭಾಷೆಗಳ ನಡುವೆ ಅನುವಾದ ಮಾಡುವ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು. ಕನ್ನಡ-ಇಂಗ್ಲಿಷ್ , ಕನ್ನಡ-ತಮಿಳು, ಕನ್ನಡ-ಮಲಯಾಳಂ, ಕನ್ನಡ-ತಮಿಳು , ಕನ್ನಡ-ಹಿಂದಿ , ಕನ್ನಡ-ಬಂಗಾಳಿ ಹೀಗೆ ಅನುವಾದಕ್ಕಾಗಿ ಹತ್ತಾರು ಅನುವಾದ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಷೆಯನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷೆಗೆ ಅನುವಾದಿಸಲು ಸಾವಿರಾರು ಅನುವಾದ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ N ಭಾಷೆಗಳಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳ ನಡುವೆ ಅನುವಾದ ಮಾಡಲು N(N+1) ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ಇದು ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವಾದ ವಿಚಾರವಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಜಗತ್ತಿನ ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಭಾಷೆಯನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷೆಗೆ ಅನುವಾದಿಸಲು ಮಧ್ಯಂತರ ಭಾಷೆಗೆ (ಸೇತು ಭಾಷೆ) ಮೊರೆಹೋಗಲಾಗಿದೆ . ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಷೆಯನ್ನು ಈ ಮಧ್ಯಂತರ ಭಾಷೆಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿ ಅದರ ಮೂಲಕ ಬೇಕಾದ ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷೆಗೆ ಅನುವಾದಿಸುವುದು ಸುಲಭ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವಾದ ಮಾರ್ಗ. ಅನುವಾದಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗುವ ಮಧ್ಯಂತರ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಈಗ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ , ಫ್ರೆಂಚ್ , ರಷ್ಯನ್ ಮುಂತಾದ ಭಾಷೆಗಳು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಅತ್ಯಂತ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ , ದ್ವಂದರಹಿತ ಭಾಷೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಗಿಂತ ಮದ್ಯಂತರ-ಸೇತು ಭಾಷೆಯಾಗಲು ಅದು ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ತ. ಸಂಸ್ಕೃತಪರವಾದ ಅಭಿಮಾನ , ಹೇಳಿಕೆ , ಘೋಷಣೆಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಬೇರೆ ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳಿಗಿಂತ ಶ್ರೇಷ್ಟವೇ , ಅದು ಹೊಗಳಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟು ಕ್ರಮಬದ್ಧ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವೇ ಎನ್ನುವುದನ್ನು (ಆ) ಗಣಕ ಭಾಷೆ (ಆ) ಸಂಸ್ಕೃತದ ಭಾಷೆಯ ಸಂರಚನೆ ಎನ್ನುವ ಎರಡು ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು. (ಅ) ಗಣಕ ಭಾಷೆ (೧) ರಿಕ್ ಬ್ರಿಗ್ಸ್ ಗಣಕಗಳಿಗೆ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗಣಕಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಭಾಷೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದನೇ ಹೊರತು ಅದು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾದ ಹಾಗೂ ಗಣಕಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಏಕೈಕ ಭಾಷೆಯೆಂದು ಎಲ್ಲಿಯೂ ದಾಖಲಿಸಿಲ್ಲ. (೨) ರಿಕ್ ಬ್ರಿಗ್ಸ್ ತನಗೆ ಪರಿಶ್ರಮವಿರುವ ಅಥವಾ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಭಾಷೆಯ (=ಸಂಸ್ಕೃತ) ತಿಳಿವಳಿಕೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿರುವನೇ ಹೊರತು ಇತರ ಭಾಷೆಗಳ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಲೆಕ್ಕಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ತೌಲನಿಕ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿಲ್ಲ. ಜಗತ್ತಿನ ಇತರ ಭಾಷೆಗಳು ಸಂಸ್ಕೃತದಂತಹ ಕ್ರಮಬದ್ಧ ಚೌಕಟ್ಟು ಹೊಂದಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಕೆಲವು ಲಕ್ಷಣಗಳು ಸಂಸ್ಕೃತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ತಮವಾಗಿರಬಹುದು. ರಿಕ್ ಬ್ರಿಗ್ಸ್ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಗಣಕ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲು ಬಳಸಿರುವ ಎಲ್ಲ ಲಕ್ಷಣಗಳು ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲೂ ಇವೆ ಮತ್ತು ಜಗತ್ತಿನ ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇರುವ ಎಲ್ಲ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ. ಕೆಲ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಭಾಷಾ ಸಂಗತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತಕ್ಕಿಂತ ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಕ್ರಮಬದ್ದ , ನಿಖರ ಹಾಗೂ ಅಸಂದಿಗ್ದರಹಿತವಾಗಿವೆ. (ಉದಾ . ಲಿಂಗ ಆಧಾರಿತ ಕ್ರಿಯಾ ಪದಗಳ ಪ್ರಯೋಗ) (೩) ಅತ್ಯಂತ ಸಮರ್ಪಕವಾದ ಗಣಕ ಭಾಷೆ ಎನ್ನುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದೊಂದು ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಒಂದೊಡು ಗಣಕ ಭಾಷೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಗಣಿತ ಹಾಗೂ ತರ್ಕಗಳನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯಿಂದ ಆಗದು. ಅದಕ್ಕೆ ಬೇರೆಯದೇ ಬಗೆಯದಾದ ನಾಮ-ರೂಪೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ – Formal System - (ಗಣಿತ) ಬೇಕು. ಸಂಸ್ಕೃತ ಗಣಕಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ತವಾದ ಭಾಷೆ ಎಂದು ಹೇಳುವವರೆಲ್ಲ ಈ ಅಂಶವನ್ನು ಮರೆಯುತ್ತಾರೆ. (೪) ಒಂದು ಸಹಜ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಗಣಕದ ಮೂಲಕ ಸಂಸ್ಕರಿಸುವುದು (Natural Language Processing= ಸಹಜ ಭಾಷಾ ಸಂಸ್ಕರಣೆ) ಸುಲಭವೇ ಅಲ್ಲವೇ ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಆ ಭಾಷೆಯ ರಚನೆ , ಪದಸಂಪತ್ತು , ವ್ಯಾಕರಣ ನಿಯಮಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಉತ್ತರ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರಬಹುದು. ಸಂಸ್ಕೃತದ ಭಾಷಾ ರಚನೆ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ರಮಬದ್ದವಾಗಿದೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಗಣಕದ ಮೂಲಕ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಂಸ್ಕರಿಸಬಹುದು ಎಂದು ವಾದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆಯಾದರೂ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗಣಕದ ಭಾಷೆಯಾಗಲು ಬೇರೆ ಎಲ್ಲ ಭಾಷೆಗಳಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಸುಳ್ಳು. (೫) ವೇದಗಳು ಅಪೌರುಷೇಯ . ವೇದ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪವೂ ತಪ್ಪಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬಾರದು. ಹಾಗೆ ಉಚ್ಚರಿಸಿದರೆ ಪದದ ಅರ್ಥವೇ ಬದಲಾಗಿ ಬಯಸಿದ ಫಲ ದಕ್ಕಲಾರದು ಅಥವಾ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಉಂಟಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದ್ದಿತು. ಯಾಸ್ಕ ನಿರುಕ್ತ ರಚಿಸುವ ಮೊದಲೇ ವೇದಗಳಲ್ಲಿನ ಮಂತ್ರಗಳು ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಯಾಸ್ಕನಿಗಿಂತ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ಕೌತ್ಸ ವೇದ ಮಂತ್ರಗಳು ಅರ್ಥರಹಿತ (ವೇದ ಮಂತ್ರ: ನಿರರ್ಥಕ:) ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದನು. ಸಂಸ್ಕೃತ ಅತ್ಯಂತ ವೈಜ್ಣಾನಿಕ , ಕ್ರಮಬದ್ದವಾದ ಭಾಷೆಯೇ ಆಗಿದ್ದರೆ , ಅದರ ಪದಗಳ ಅರ್ಥಗಳು ಬದಲಾಗಿ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕೌತ್ಸನಿಂದ ಅಂತಹ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಕೌತ್ಸನ ಟೀಕೆಗೆ ಉತ್ತರವೆಂಬಂತೆ ಯಾಸ್ಕ ವೇದಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಯತ್ನಕ್ಕೆ ತೊಡಗುತ್ತಾನೆ. ಇದರ ಮುಂದುವರಿಕೆಯಾಗಿ ಪಾಣಿನಿ ಅಷ್ಟಾಧ್ಯಾಯಿ ರಚಿಸುತ್ತಾನೆ . ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವೈಯಾಕರಣಿಗಳು ಸಂಸ್ಕೃತದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪದವನ್ನು ಬಿಡಿಸಿ , ವಿವರಿಸಿ ಆ ಮೂಲಕ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಖಚಿತ ಅರ್ಥ ನೀಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರಾದರೂ ಇದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಗೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿವರಣೆ ಸಿಕ್ಕಿತೆಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದೇ ಹೊರತು , ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಯೇ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಎಂದು ಗಣಕಗಳ ಭಾಷೆಯಾಗಲು ಸೂಕ್ತ ಎನ್ನುವುದರಲ್ಲಿ ಹುರುಳಿಲ್ಲ. (೬) ಮನುಷ್ಯರು ಬಳಸುವ ಎಲ್ಲ ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲೂ ಅಸಂದಿಗ್ದತೆ, ವೈರುಧ್ಯತೆ, ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಹೊರತಲ್ಲ. ಪಾಣಿನಿಯ ಅಷ್ಟಾಧ್ಯಾಯಿ ವ್ಯಾಕರಣ ಕೃತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಕ್ರಮಬದ್ಧ , ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪಾಣಿನಿ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯಾದ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಸೂತ್ರರೂಪದಲ್ಲಿ ಗಣಿತೀಯದಂತೆ ತೋರುವ ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಕ್ರಮಬದ್ದವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿರುವುದು ನಿಜವಾದರೂ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆ ತಾನಾಗಿಯೇ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ , ಕ್ರಮಬದ್ಧವಲ್ಲ. ಬೇರೆ ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಪಾಣಿನಿ ಅನುಸರಿಸಿದಂತಹ ಮಾರ್ಗಗಳು ಬಳಕೆಯಾಗಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ನಿಜ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಕ್ರಮಬದ್ದತೆ ಇರದ , ಯಾವ ವಿವರಣೆಗಳಿಗೂ ದಕ್ಕದ ನೂರಾರು ಪ್ರಯೋಗಗಳಿವೆ. ಸಹಜ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಲಕ್ಷಣಗಳಿರುವುದರಿಂದಲೇ ಅವುಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಗಣಕದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ ಆ ಭಾಷೆಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಪದಗಳನ್ನು ಬಿಗಿ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿರಿಸಿ ಗಣಕ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಕೃತಕವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. (೭) ಪಾಣಿನಿ /ವೈಯಾಕರಣಿಗಳು ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಕೆಲವು ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದರು , ಆ ಸೂತ್ರಗಳು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದಂತೆ ಪದ ,ವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಹಾಗೆ ರಚಿಸುವಾಗ ಆ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅವರ ಸೂತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಾಗದ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಹೊರಗಿಟ್ಟರು. ಇದು ಭೌತವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಘರ್ಷಣೆರಹಿತ ನಿರ್ವಾತದಲ್ಲಿ ಕಾಯವೊಂದು ಚಲಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಿಕೊಂಡಂತೆ. ವೈದಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಾಣಿನಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದಂತೆಯೇ ಇಲ್ಲ. ಮಂತ್ರ-ಸಂಹಿತೆ-ಅಭಿಜಾತ ಸಂಸ್ಕೃತಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಪಾಣಿನಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ , ಕ್ರಮಬದ್ಧ , ಅವ್ಯಯ ಸಂಸ್ಕೃತ ಎಂದಿಗೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲವೆಂದೇ ಹೇಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಭಾಷೆಯೇ ಆಗಿದ್ದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. (೮) ಪಾಣಿನಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸ ಹೊರಟಾಗ ಆತ ಗುರುತಿಸಿದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ , ಅವುಗಳಿಗೆ ಹೊರತಾದ ನೂರಾರು ಪ್ರಯೋಗಗಳಿದ್ದವು. ಇಂತಹ ನಿಯಮ ಮೀರಿದ ಪದಗಳನ್ನು ತಾನು ರೂಪಿಸಿದ ನಿಯಮಗಳಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಎಳೆತಂದನು. ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳು ಇಂತಹ ಬಿಗಿ ಚೌಕಟ್ತನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಪಾಣಿನಿಯಂತಹ ವೈಯಾಕರಣಿಗಳು ಸಹಜ ಭಾಷೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ತಾವು ಗುರುತಿಸಿದ ಹಾಗೂ ರೂಪಿಸಿದ ಚೌಕಟ್ಟಿನೊಳಗಡೆ ತರಲು ಯತ್ನಿಸಿದರು. ಇದನ್ನು ಯಾವುದೇ ಸಹಜ ಭಾಷೆಗೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯ. ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಆ ಭಾಷೆ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯ ಪರಿಧಿಯನ್ನು ದಾಟಿ ಕೃತಕ ಭಾಷೆಯ ವಲಯ ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಜನ ಬಳಕೆಯಿಂದ ದೂರವಾಗಿ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈಗ ಪ್ರಚಲಿತವಿರುವ ಗಣಕ ಭಾಷೆಗಳು ಯಾರಿಗೂ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯಾಗುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ದೈನಂದಿನ ಬಳಕೆಗೆ ತಂದರೆ ಅಲ್ಪ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ಅದು ತನ್ನ ‘ವೈಜ್ಞಾನಿಕ-ಕ್ರಮಬದ್ಧ’ ಬಿಗಿ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಒಂದು ಬಗೆಯ ಪ್ರಾಕೃತವಾಗಿ ಮತ್ತೊಂದು ಸಹಜ ಭಾಷೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪಾಣಿನಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯೇ ಅಥವಾ ಕೃತಕ ಭಾಷೆಯೇ ಎನ್ನುವ ಅನುಮಾನ ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗಣಕಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಭಾಷೆ ಎಂದರೆ ಯಾವ ಸಂಸ್ಕೃತ ಎಂದು ಕೇಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. (೯) ಯಾವುದೇ ಗಣಕ ಭಾಷೆ , ಸಹಜ ಭಾಷೆಯ ಕೆಲ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕೀಲಿ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಆ ಭಾಷೆಯನ್ನಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯ ಆಂತರಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲವಾದುದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಎಷ್ಟೇ ಕ್ರಮಬದ್ದ , ಸುಸಂಬದ್ಧ ರಚನೆ ಹೊಂದಿರಲಿ , ಗಣಕ ಕ್ರಮವಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಕೀಲಿ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ , ಕ್ರಮವಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ. (೧೦) ಈವರೆಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಅತ್ಯಂತ ಕ್ರಮಬದ್ದ , ವೈಜ್ಞಾನಿಕ , ಸಹಜ ಗಣಕ ಭಾಷೆಯೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದವರೆಲ್ಲ ಅದನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುವ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿಲ್ಲ. ಪದ-ವ್ಯಾಕರಣ-ವಾಕ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆ ಮುಂತಾದ ಅಳತೆಗೆ ಸಿಕ್ಕುವ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಮಧ್ಯಂತರ ಭಾಷೆಯಾಗಿಸಿ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಅವುಗಳ ಮೂಲಕ ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಿ ಅಂತಹ ಅನುವಾದ ಬೇರೆ ಮಧ್ಯಂತರ ಭಾಷೆಗಳಿಗಿಂತ ಹೇಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಟ ಎಂದು ಸಾಧಿಸಿ ತೋರಿಸಿಲ್ಲ. ಹಾಗೊಮ್ಮೆ ಸಾಧಿಸಿ ತೋರಿಸಿದರೂ ಸಂಸ್ಕೃತವಲ್ಲದ ಬೇರೆಯ ಮಧ್ಯಂತರ ಭಾಷೆಯ ಅನುವಾದಕ್ಕೆ ಬಳಸಿರುವ ತರ್ಕವನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿ ಸಂಸ್ಕೃತಕ್ಕೆ ಸರಿಸಮಾನವಾದ ಅನುವಾದವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಸಾಧ್ಯ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ. (೧೧) ಈವರೆಗೆ ಗಣಕಗಳ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ನೀಡಿದವರು , ಅವುಗಳಿಗೆ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು ಬರೆದವರಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಸಂಸ್ಕೃತ ತಿಳಿದವರು ಯಾರೂ ಗಣಕಗಳ ಭಾಷೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿಲ್ಲ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಬೇರೆ ಎಲ್ಲ ಭಾಷೆಗಳಿಗಿಂತ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗಣಕ ಭಾಷೆಯಾಗಲು ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತೆಂದೇ ಭಾವಿಸೋಣ. ಆಗ ಕ್ರಮವಿಧಿ ಬರೆಯುವರೆಲ್ಲರೂ ಅದನ್ನೇ ಕಲಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರ ಬದಲು ಗಣಕಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಕೃತಕ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಕಲಿಯುವುದೇ ಸುಲಭ. ಏಕೆಂದರೆ ಅಲ್ಪ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಇಂಗ್ಲಿಷ್’ ಬಳಸಿ ಕ್ರಮವಿಧಿ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಬರುವಂತಹ ಮತ್ತೊಂದು ಮಧ್ಯಂತರ ಕ್ರಮವಿಧಿಯನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗಣಕ ಭಾಷೆಯಾಗುವುದು ಸುಳ್ಳು. (೨) ಸಂಸ್ಕೃತದ ಭಾಷೆಯ ಸಂರಚನೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಅತ್ಯಂತ ಕ್ರಮಬದ್ಧ , ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಭಾಷೆ ಎಂದು ಹೇಳುವುವರೆಲ್ಲ ಪಾಣಿನಿಯ ವ್ಯಾಕರಣದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೇಗೆ ಒಂದು ಧಾತುವಿನ ಮೂಲ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾಗುತ್ತ ಹೊಸ ಪದಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದೇ ಅದರ ಮುಖ್ಯ ತಿರುಳು. ಪಾಣಿನಿಯ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಹೊರಗೆ ಬಂದು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಹಾಗೆ ಹೊಗಳಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ, ಕ್ರಮಬದ್ದ ಅಲ್ಲವೆಂದು ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆಯ ಪರವಾಗಿ ವಾದಿಸುವವರೆಲ್ಲ ತಮಗೆ ಅನುಕೂಲವೆನಿಸುವ ಸಂಗತಿಗla ಬಗ್ಗೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ದನಿಯೆತ್ತುತ್ತ , ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾದ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಮರೆಮಾಚಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. (೧) ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಲಿಂಗಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಾತಿಪದಿಕವೂ(ಪದ) -ಧಾತು (ಕ್ರಿಯಾಪದ)- ಹೊರತಾಗಿ ಈ ಮೂರು ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಕ್ಕೆ ಸೇರಬೇಕು. ಒಂದು ಪದ ಯಾವ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಬೇಕು ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸೂತ್ರವಿಲ್ಲ. ಲಿಂಗಗಳು ಪ್ರಾತಿಪದಿಕ ನಿಷ್ಟವೇ ಹೊರತು ವಿಷಯ , ಸೂತ್ರ ನಿಷ್ಠವಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಾತಿಪದಿಕ ಯಾವ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೇ ಹೊರತು ಹೊರತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ , ಕ್ರಮಬದ್ದ ಮಾರ್ಗಗಳಿಂದಲ್ಲ. (೨) ಪ್ರಾತಿಪದಿಕಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳು ಬಳಕೆಯಾದಾಗ ಮಾತ್ರ ವಾಕ್ಯಗಳಾಗಬಲ್ಲವು. ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಸ್ವರಾಂತವಾಗುವ ಪ್ರತಿಪಾದಿಕಗಳ ಮೇಲೆ ಅವುಗಳ ಸ್ವರ ಮತ್ತು ಲಿಂಗಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ೨೩ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ವಿಭಕ್ರಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳು ಪ್ರಯೋಗವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ೨೩ ಬಗೆಯ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಚೌಕಟ್ಟಿಗೂ ಮೇರಿದ ೨೮ ಅಪವಾದ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿವೆ. ಇದರಂತೆ ವ್ಯಂಜನಾಂತ್ಯವಾಗುವ ಪ್ರಾತಿಪದಿಕಗಳ ಮೇಲೆ ಅಂದಾಜು ೧೮ ಬಗೆಯ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ೩೧ ಅಪವಾದ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಕಲಿಯಬಯಸುವವರು ( ೨೩+೨೮+೧೮+೩೧)x೭= ೭೦೦ ಬಗೆಯ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳ ಪ್ರಯೋಗ ಹಾಗೂ ಅದರ ಅಪವಾದಗಳು ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಅವೈಜ್ಞಾನಿಕಗೊಳಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕಲಿಯಲು ಅತಂತ ಕಷ್ಟಕರ ಭಾಷೆಯಾಗಿಸಿವೆ. ಪ್ರಾತಿಪದಿಕಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗವಾಗುವ ವಿಭಕ್ತಿಗಳು ಲಿಂಗನಿಷ್ಠ. ಒಂದು ಪ್ರಾತಿಪದಿಕದ ಲಿಂಗವನ್ನು ತಿಳಿಯದೆ ಅದರ ಮೇಲೆ ವಿಭಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಲಿಂಗ ನಿರ್ಧಾರ ನಂತರ ಅದರ ಮೇಲೆ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಬೇಕು. ಪಾಣಿನಿ /ವೈಯಾಕರಣಿಗಳು ಸೂಚಿಸದ ಅಥವಾ ಅಮರಕೋಶದಲ್ಲಿ (ನಾಮ ಲಿಂಗಾನುಶಾಸನ) ಇರದ ಯಾವುದಾದರೂ ಹೊಸ ಪದ ಬಂದರೆ ಅದನ್ನು ಯಾವ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಬೇಕು , ಅದರ ಮೇಲೆ ಯಾವ ಲಿಂಗದ ವಿಭಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಸೂತ್ರ ಇರದಿರುವುದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತ ದಾರಿ ಕಾಣದ/ತಪ್ಪಿದ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾತಿಪದಿಕ-ಲಿಂಗ-ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳು ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯ ಮುಖ್ಯ ತಿರುಳು. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಈ ತಿರುಳೇ ಅವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಅನಗತ್ಯ ಪ್ರಯಾಸ ಪಡಬೇಕು. ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪದದ ಲಿಂಗವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸೂತ್ರವಿದೆ. ಈ ಸೂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸಿ ಯಾವುದೇ ಪದದ ಲಿಂಗ ಯಾವುದೆಂದು ತಿಳಿಯಬಹುದು. ಈ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ಪದವೊಂದು ಸೇರಿದಾಗ ಅದರ ಲಿಂಗ ನಿರ್ಧಾರ ಅತ್ಯಂತ ಸರಳ ಮತ್ತು ನೇರ. ಈ ಕ್ರಮ ಬದ್ದತೆ, ಚೌಕಟ್ಟು ಸಂಸ್ಕೃತಕ್ಕಿಲ್ಲ (೩) ಸಂಸ್ಕೃತದ ವಿಭಕ್ತಿಗಳ ಗೋಜಲು ಇನ್ನೂ ಬೇರೆ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತದ ‘ಅ’ ಕಾರಾಂತ ಪುಲ್ಲಿಂಗದ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು. ಮೂರನೇ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯ (ಕರಣ-Instrumental) ಇಂದ-ಮೂಲಕ-ಒಂದಿಗೆ (ರಾಮನಿಂದ-ರಾಮನ ಮೂಲಕ –ರಾಮನೊಂದಿಗೆ) ಎನ್ನುವ ಮೂರು ಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೂ ಬಳಕೆಯಾಗಿತ್ತದೆ.ನಾಲ್ಕನೇ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯ (ಸಂಪ್ರದಾನ-Dative) ಇಗೆ-ಅತ್ತ-ಗೋಸ್ಕರ-ಗಾಗಿ (ರಾಮನಿಗೆ-ರಾಮನತ್ತ-ರಾಮನಿಗೋಸ್ಕರ-ರಾಮನಿಗಾಗಿ) ಎನ್ನುವ ನಾಲ್ಕು ಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೂ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಐದನೇ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯ (ಅಪಾದಾನ-Abnlative) ಇಂದ-ಗಿಂತ ಎನ್ನುವ (ರಾಮನಿಂದ-,ರಾಮನಿಗಿಂತ) ಎನ್ನುವ ಎರಡು ಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದೇ ಪ್ರತ್ಯಯ ಹಲವು ಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಅದನ್ನು ಸಂದಿಗ್ದರಹಿತವಾಗಿಸುವ ಬದಲಾಗಿ ಹಲವು ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಸಂಸ್ಕೃತ ಗಣಕ ಭಾಷೆಯಾಗಲು ತೀವ್ರ ಅಡಚಣೆಯೊಡ್ಡುತ್ತದೆ. (೪) ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳು ಅವು ಸೂಚಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅಕಾರಾಂತ ಪುಲ್ಲಿಂಗ ದ್ವಿವಚನ ಮತ್ತು ಬಹುವಚನದ ಪ್ರ್ಯತ್ಯಯಗಳು ತೃತಿಯ ಹಾಗೂ ಚತುರ್ಥಿಯಲ್ಲಿ ರಾಮಾಭ್ಯ , ರಾಮೇಭ್ಯ ಎನ್ನುವ ಒಂದೇ ಪ್ರತ್ಯಯ ಹೊಂದಿವೆ . ಅಕಾರಾಂತ ಪುಲ್ಲಿಂಗ ದ್ವಿವಚನ ಪ್ರತ್ಯಯ ಷಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಸಪ್ತಮಿ ವಿಭಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ರಾಮಯೋಃ ಎನ್ನುವ ಒಂದೇ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಲಿಂಗ-ವಚನಗಳಿಗೆ ನಿಖರವಾದ , ಸಂದಿಗ್ದರಹಿತವಾದ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳೂ ಯಾವ ಕ್ರಮವನ್ನೂ ಅನುಸರಿಸದೆ , ಬೇಕಾಬಿಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಬರುವುದಕ್ಕೆ ಹಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಕೊಡಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿಭಕ್ತಿಗಳ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಸಂದಿಗ್ದತೆ ತುಂಬಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಗಣಕ ಭಾಷೆಯಾಗಿಸಲು ಅನರ್ಹವಾಗಿಸುತ್ತದೆ. (೫) ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಅರ್ಥ ಕೊಡುವ ಹಲವು ಪದಗಳಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪದವೂ ವಿಭಿನ್ನ ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿದ್ದು ವಿಭಿನ್ನ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರಯೋಗಳನ್ನು ಬೇಡುತ್ತದೆ. (ಉದಾ : ಶರೀರ-ತನು-ಕಾಯಃ , ಧೀಮಾನ್-ಧೀಮತ್ ). ಇಂತಹ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಯಾವುದೇ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಮಧ್ಯಂತರ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದೇ ಆದರೆ ಅದರ ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ಈ ಆವಾಂತರಗಳು ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾಗಿರುತ್ತವೆ. (೬) ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪದವನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದಾಗ ವಿವಿಧ ಅರ್ಥಗಳು ಬರುತ್ತವೆ. (ಉದಾಹರಣೆ : ವಸು=ಐಶ್ವರ್ಯ(ಪುಲ್ಲಿಂಗ) ,ಬೆಳಕು (ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗ) , ಸೂರ್ಯ (ನಪುಂಸಕ ಲಿಂಗ) . ಇದೇ ವೇಳೆಗೆ ಇದೇ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು (ಐಶ್ವರ್ಯ , ಬೆಳಕು, ಸೂರ್ಯ) ನೀಡುವ ಇತರ ಸಮಾಂತರ ಪದಗಳು ಬೇರೆಯದೇ ಆದ ಲಿಂಗದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಪದ ವಿವಿಧ ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದಾಗ ವಿವಿಧ ಅರ್ಥ ನೀಡುವು ಹಾಗೂ ಒಂದೇ ಅರ್ಥ ನೀಡುವ ಪದಗಳು ವಿವಿಧ ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಏಕೆ ಇವೆ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ವಿವರಣೆಗಳಿಲ್ಲ. ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸೂತ್ರವನ್ನು ಪಾಲಿಸದ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಈ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಅದನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಅವಿಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿಸಿವೆ. ಇದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಮಧ್ಯಂತರ ಭಾಷೆಯಾಗುವುದಿರಲಿ ಗಣಕಗಳ ಮೂಲಕ ಅದನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವುದೇ ಸವಾಲಿನ ಕೆಲಸವಾಗುತ್ತದೆ. (೭) ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪದ ಕೆಲವೇ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಬಹುತೇಕ ವೇಳೆ ಇಂತಹ ವಿಭಿನ್ನ ಅರ್ಥಗಳು ಒಂದೆರಡಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಪದಗಳು ೧೦ ರಿಂದ ೨೫ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಇದನ್ನು ಸಂಸ್ಕತದ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯೆಂದು ಬೇರೆ ಕಡೆ ಕೊಂಡಾಡಲಾಗಿದೆ. ಪದಗಳ ಈ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಹಲವಾರು ಅರ್ಥ ಹೊರಡಿಸುವ ಸಾಹಿತ್ಯ ರಚಿಸುವುದು ಸಂಸ್ಕೃತ ಕವಿಗಳ ಕಾಲಕ್ಷೇಪದ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದ್ದಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಪದಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ ಸನ್ನಿವೇಶಕ್ಕೆ , ಬಳಸುವಾತನ ಆಶಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತಹ ಅರ್ಥ ಹೊರಡಿಸುತ್ತವೆಯೇ ಹೊರತು ಅವುಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಖಚಿತತೆಯಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಅತ್ಯಂತ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ , ಅದರ ಅರ್ಥ ಸನ್ನಿವೇಶ ಮುಕ್ತವಾದುದು , ಅಸಂದಿಗ್ದತೆ ಎನ್ನುವುದು ಹುಸಿ ಘೊಷಣೆ ಮಾತ್ರ. (೮) ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಒಂದು ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ಪದಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಇದರ ಬದಲಾಗಿ ಹತ್ತಾರು ಪರ್ಯಾಯ ಪದಗಳಿವೆ. ನೀರು ಸೂಚಿಸಲು ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು ೧೫ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪದಗಳಿವೆ. ಇದನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವೆಂದು ಹೊಗಳಲಾಗಿದೆ. ಒಂದಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಸ್ತುವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಹಲವು ಪದಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಒಂದೇ ಬಗೆಯ ಅರ್ಥವನ್ನು ಹೊಂದದೆ ಸನ್ನಿವೇಶಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇಂತಹ ಗೋಜಲುಗಳು ಇಲ್ಲದ ಬೇರೆಯ ಭಾಷೆಗಳು ಗಣಕ ಭಾಷೆಯಾಗಲು ಹೆಚ್ಚು ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿವೆ. (೯) ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾತಿಪದಿಕಗಳಿಗೆ ಲಿಂಗಗಳು ಇವೆಯಾದರೂ ಧಾತುಗಳಿಗೆ ಲಿಂಗಗಳಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ಕೇವಲ ಕ್ರಿಯೆಯ ಹೇಳಿಕೆಯಿಂದ ಅದು ಯಾವ ಲಿಂಗವನ್ನು ಕುರಿತಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತದೆಯೆಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗದು. ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಂಗಗಳಿಗೆ ಬಳಕೆಯಾಗುವ ಧಾತುಗಳಿಗೆ ಲಿಂಗ ಗಣನೆಯಿದೆ (ಪುಂ-ಸ್ತ್ರೀ ಬಹುವಚನಗಳಿಗೆ ಇಲ್ಲ.) . ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳ ಧಾತುಪ್ರಯೋಗಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿ ಲಿಂಗ-ಏಕವಚನ ಗುರುತಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯ. ಇದು ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಲಿಂಗ-ಧಾತು ಎರಡರ ಪ್ರಯೋಗದಲ್ಲೂ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆಯಿದೆ. (೧೦) ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ವರ್ತಮಾನ ಕಾಲಕ್ಕಿಂತ ತುಸು ಹಿಂದೆ ನಡೆದ ಹಾಗೂ ತುಸು ನಂತರ ನಡೆಯುವ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ , ಇಚ್ಛೆ, ಪ್ರಶ್ನೆ ಮುಂತಾದ ಅರ್ಥ ಸನ್ನಿಹಿತವಾದಾಗ ವರ್ತಮಾನದ ಧಾತು ಪ್ರತ್ಯಯಗಳೇ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಇದರಿಂದ ಸನಿಹ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕ್ರಿಯೆ ಭೂತಕಾಲ-ವರ್ತಮಾನ ಕಾಲ- ಸನಿಹ ಭವಿಷ್ಯತ್ ಕಾಲ ಯಾವುದಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತದೆಯೆಂದು ತಿಳಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಕೊರತೆಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಮಾಡುತ್ತಲೇ ಹೋಗಬಹುದು. ಸಂಸ್ಕೃತ ಹೊಗಳಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟು ನಿಖರ ಹಾಗೂ ಅಸಂದಿಗ್ದ ಭಾಷೆಯಲ್ಲ. ಅದು ಜಗತ್ತಿನ ಇತರ ಸಹಜ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಾತ್ರ. Knowledge Representation in Sanskrit and Artificial Imtelligence – Rick Briggs , Riacs , NASA Ames Research Centre , Moffet Field , California – 94305 , AI Magazine , Volume 6 , Number 1 (1985) |
|
Comment Box is loading comments...