ಭಾಷಣಗಳು
(ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ : ಕಪ್ಪು-ಬಿಳುಪು ಪುಸ್ತಕದ ಆಯ್ದ ಭಾಗ)
ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರಿಗೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಶ್ರೇಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಿಸಿದರು ಎನ್ನುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ನಂಬಿಕೆ. ಭಾರತದಿಂದ ಹೊರಗಿದ್ದ ಸರಿಸುಮಾರು ೪ ವರ್ಷ ೧೦ ತಿಂಗಳು (೧೭೬೦ ದಿನ) ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ –ಅಮೆರಿಕ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್- ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮವನ್ನು ಹೇಗೆ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದರು ಎಂದು ಬಿಡಿಸಿ ನೋಡುವುದು ಸಾದ್ಯ. ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು (೧) ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭಾಷಣ (೨) ಪಡಸಾಲೆ ಭಾಷಣ (೩) ಚರ್ಚ್ ಭಾಷಣ (೪) ಕೂಟ ಭಾಷಣ (೫) ತರಗತಿಗಳು ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು. ಜನರಿಗೆ ಮುಕ್ತ ಪ್ರವೇಶವಿದ್ದ , ಸಭಾಂಗಣಗಳಲ್ಲಿ ಜರುಗುತ್ತಿದ್ದ ಎಲ್ಲ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮಂತರು , ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದ , ನಾನಾ ರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಸರುಗಳಿಸಿದ್ದ , ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದ ಆಯ್ದ ಜನರನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿ ಅವರಿಗೆ ವಾಗ್ಮಿ, , ವಿಚಾರವಂತರಿಂದ ಉಪನ್ಯಾಸ ಅಥವಾ ಭಾಷಣ ಮಾಡಿಸುವ ಪದ್ದತಿಯಿದ್ದಿತು. ಇವು ಪಡಸಾಲೆ ಭಾಷಣಗಳೆನಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ಶ್ರೀಮಂತಳಾಗಿದ್ದ ಸಾರಾ ಬುಲ್ ಕೇಂಬ್ರಿಜ್’ನ ತನ್ನ ವೈಭವೋಪೇತ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಸಮಾನ ಅಭಿರುಚಿ ಹೊಂದಿದ್ದ ನಾಗರಿಕರು ಕ್ಲಬ್’ಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಅವರ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ನೀಡಿದ ಭಾಷಣಗಳು ಕೂಟ ಭಾಷಣಗಳು. ಪಡಸಾಲೆ ಮತ್ತು ಕೂಟ ಭಾಷಣಗಳು ಹಲವು ಸಲ ಭಾರಿ ಔತಣ ಕೂಟಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದವು. ಉದಾರವಾದಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಿಲುವಿನ ಕ್ರೈಸ್ತ ಪಾದ್ರಿಗಳು ಕ್ರೈಸ್ತೇತರ ಧರ್ಮದ ಮುಂದಾಳುಗಳನ್ನು , ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ಕರೆಸಿ ಭಾಷಣ ಮಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇತರ ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ಅರಿಯುವುದೇ ಇದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದ್ದಿತು. ಇವು ಚರ್ಚ್ ಭಾಷಣಗಳು. ಭಾಷಣ ಕೇಳಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದ ಜನ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಗಾಗಿ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಶಾಲೆಯ ಪಾಠಗಳ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಲಿಯಲು ಬರುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳೇ ತರಗತಿಗಳು (ಪಾಠಗಳು).
ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ - ನವೆಂಬರ್ ೧೮೯೩ ರಿಂದ ಮಾರ್ಚ್/ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೮೯೪ ಅವಧಿ – ಕ್ಲೇಟನ್ ಲೈಸಿಯಂ ಲೆಕ್ಚರ್ ಬ್ಯೂರೋ ಜೊತೆ ೩ ವರ್ಷಗಳ ಸರಣಿ ಸಂಚಾರಿ ಭಾಷಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಒಂದೆರಡು ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ ಸ್ವಾಮಿಗಳಿಗೆ ಲೆಕ್ಚರ್ ಬ್ಯೂರೊ ತಮಗೆ ಮೋಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದು ನ್ಯಾಯವಾಗಿ ದಕ್ಕಬೇಕಾದ ಹಣ ಸಿಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಮನವರಿಕೆಯಾಗಿ ಸೆನೆಟರ್ ಪಾಮರ್ ಪ್ರಭಾವ ಬಳಸಿ ಆ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮುರಿದಿದ್ದರು. ಅದಾದ ನಂತರ ಹೋಲ್ಡನ್ ಎನ್ನುವ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಏಜಂಟನ ಮೂಲಕ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದರು. ೧೫/೩/೧೮೯೪ ರಂದು ಮೇರಿ ಹೇಲ್’ಗೆ ಈ ವ್ಯಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಮರ್ಥನಲ್ಲ ಆದ್ದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಲಾಭವಿಲ್ಲ. ಸಭಾಂಗಣದ ಬಾಡಿಗೆ ೧೫೦ ಕಳೆದು ನನಗೆ ೧೨೭ ಡಾಲರ್ ಮಾತ್ರ ಸಿಕ್ಕಿತು ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದರು. ಸ್ವಾಮಿಗಳು ತಮ್ಮ ಭಾಷಣಗಳಿಗೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹಣ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆ , ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಸಲ ಉಚಿತವಾಗಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಕೆಲವು ಭಾಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸಂಪಾದನೆಯಾದರೆ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಭಾಷಣಗಳು ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪತ್ರಗಳಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ ೧೮೯೪ ರಲ್ಲಿ ಕ್ಲೇಟನ್ ಲೈಸಿಯಂ ಲೆಕ್ಚರ್ ಬ್ಯೂರ್ ಬಂಧನ ಕಳಚಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಒಂದು ಉಪನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಸರಾಸರಿ ೭೫ ಡಾಲರ್ ಗಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದು ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿಯೂ ಉತ್ತಮ ಗಳಿಕೆಯಾಗಿದ್ದಿತು. ಶ್ರೀಮತಿ ಬ್ಯಾಗ್ಲಿಯಂತಹ ಶ್ರೀಮಂತರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಆಹ್ವಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜನರಿಗೆ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ನೀಡಿದ ಭಾಷಣಕ್ಕೆ ತಲೆಗೆ ೧ ಡಾಲರ್ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸಿದ್ದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಮಿಗಳು ೨೨/೨/೧೮೯೪ ರಂದು ಶ್ರೀಮತಿ ಹೇಲ್’ಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರದಿಂದ ಅವರ ಬಹುತೇಕ ಪಡಸಾಲೆ ಭಾಷಣಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕ ಇದ್ದಿತೆಂದು ಊಹಿಸಬಹುದು.
ಸ್ವಾಮಿಗಳು ನೀಡಿದ ಈ ಭಾಷಣಗಳ ಒಂದು ಸ್ಥೂಲ ನೋಟ ಮೇಲಿದೆ. ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಎಲ್ಲ ಭಾಷಣಗಳ ವಿವರ ಕೋಷ್ಟಕ-೪ ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಊರುಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಕೋಷ್ಟಕ-೯ ರಲ್ಲಿ ಇವೆ. ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಅಮೆರಿಕ , ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್’ನ ಒಟ್ಟು ೩೮ ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಷಣ/ಪಾಠಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಸರಾಸರಿ ಲೆಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭಾಷಣಕ್ಕೆ ೫೦೦ , ಪಡಸಾಲೆ ಭಾಷಣಕ್ಕೆ ೨೫ , ಚರ್ಚ್ ಉಪನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ೨೫೦ , ಕೂಟ ಭಾಷಣಕ್ಕೆ ೧೦೦ , ಪಾಠದ ತರಗತಿಗಳಿಗೆ ೭೫ ಜನ ಹಾಜರಿರುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ (೮೦/೫೦೦ + ೫೩/೨೫+೩೪/೨೫೦+೭೩/೧೦೦+೨೫೮/೭೫) = ೭೬೪೭೫ ಜನ ನೇರವಾಗಿ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದರೆಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದು. ತರಗತಿಗೆ ಹಾಜರಾಗುತ್ತಿದ್ದವರ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆ ೬೩,೫೭೫ ಅಥವಾ ಅಂದಾಜು ೬೫,೦೦೦ ಜನಕ್ಕೆ ತಲುಪುತ್ತದೆ. ೧೯೦೦ ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್-೩,೪೩೭,೨೦೨ , ಷಿಕಾಗೊ-೧೬,೯೮,೫೭೫ ಬೊಸ್ಟನ್-೫೬೦,೮೯೨ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್-೫೦೮,೯೫೭ , ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ-೩೪೨,೭೮೨ ಡೆಟ್ರಾಯಿಟ್-೨೮೫,೭೦೪ , ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಡಿ.ಸಿ-೨೭೮,೭೧೮ , ಮಿನ್ನೆಯಪೊಲಿಸ್-೨೦೨,೭೧೮ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿದ್ದವು. ದೊಡ್ಡ ನಗರಗಳ ಒಟ್ಟು ಜನ ಸಂಖ್ಯೆ- ೭,೩೧೫,೫೪೮ ಅಂದಾಜು ೭೫ ಲಕ್ಷ ಹಾಗೂ ಅಮೆರಿಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೭,೬೨,೧೨,೧೬೮ ಅಂದಾಜು ೭.೭ ಕೋಟಿ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಭಾಷಣಗಳು ಅಮೆರಿಕವನ್ನೇ ಆವರಿಸಿದವು ಎನ್ನುವುದೊಂದು ಕಲ್ಪನೆ ಮಾತ್ರ.
ಭಾಷಣ ಶೈಲಿ : ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಎದೆಯ ಮೇಲೆ ಕೈಕಟ್ಟಕೊಂಡು ಧೀರ , ಗಂಭೀರ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಷಣ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಮಕಾಲೀನ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಂದ ಅವರ ಭಾಷಣ ಶೈಲಿ ಹೇಗಿದ್ದಿತೆಂದು ತಿಳಿಯಲು ಸಾದ್ಯ. ಡೈಲಿ ಕಾರ್ಡಿನಲ್-೨೧/೧೧/೧೮೯೩- ‘… ಆತನದು ಯಾವುದೋ ಗುಟ್ಟನ್ನು ಒಳಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಜನರನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡುವಂತಹ ತಗ್ಗಿದ ಧ್ವನಿ ‘ ಎಂದಿದೆ (6) ಮಿನ್ನೆಪೊಲಿಸ್ ಸ್ಟಾರ್- ೨೪/೧೧/೧೮೯೩- ‘ಆತ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯಿಂದ ನಿಧಾನವಾಗಿ , ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ , ಆಂಗೀಕಕ್ಕಿಂತ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ಕೇಳುಗರ ಮನ ತಟ್ಟುವಂತೆ ಭಾಷಣ ಮಾಡಿದನು. ಮಾತುಗಳು ಜಾಗ್ರತೆಯಿಂದ ಆಯ್ದವಾಗಿದ್ದು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪದವೂ ನೇರವಾಗಿದ್ದಿತು. (7) ಮಿನ್ನೆಯಪೊಲಿಸ್ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್- ೧೪/೧೨/೧೮೯೩- ‘ ದೇಶಿಯ ಉಡುಗೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಆತ ಬಹುತೇಕ ವೇಳೆ ತನ್ನ ಕೈಗಳನ್ನು ಬೆನ್ನ ಹಿಂದೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದನು. (ವಿವೇ)ಕಾನಂದ ಕಿರಿದಾದ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ನಡೆದಾಡುತ್ತ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ತನ್ನ ಮಾತುಗಳು ಆಳಕ್ಕಿಳಿಯಲಿ ಎಂಬಂತೆ ವಾಕ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಬಿಡುವು ಕೊಡುತ್ತಾನೆ…..ಏರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ವರಗಳ ಉಚ್ಛಾರ , ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ತಪ್ಪು ಜಾಗದಲ್ಲಿ ತಿರುಗಿಸುವುದು ಅತನ ಭಾಷಣಕ್ಕೊಂದು ನಾವೀನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಬೆಡಗನ್ನು ತಂದಿತ್ತಿದೆ ‘ ಎನ್ನುವ ಚಿತ್ರಣ ಕಟ್ಟಿಕೊಟ್ಟಿದೆ. (8) ಅಪೀಲ್ ಅವಲಾಂಚ್ ಪತ್ರಿಕೆ-೧೪/೧/೧೮೯೪- ‘ಆತ ಚಿಂತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದ , ನಂಬಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾವನಾವಾದಿ ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ನಟ ‘ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದೆ. (9) ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಜರ್ನಲ್-೧೭/೧/೧೮೯೪- ಆತನ ಭಾಷಣ ಶೈಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಶಬ್ದಗಳ ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ , ವ್ಯಾಕರಣದಲ್ಲಿ , ವಾಕ್ಯ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಪೂರ್ಣ. ಶಬ್ದಗಳ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ತಪ್ಪು ಪದವನ್ನು ಎತ್ತರಿಸುವುದೊಂದೇ ಆತನಿಗಿರುವ ದೋಷ ‘ ಎನ್ನುವ ವಿಮರ್ಶೆ ನೀಡಿದೆ. (10) ದಿ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್ – ೧೮/೨/೧೮೯೪- ‘ಆತನ ಭಾಷಣದ ಶೈಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿಲ್ಲ. ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಓಡಾಡುತ್ತ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸ್ವಗತದಲ್ಲಿ ಮಾತಾನಾಡೊಕೊಳ್ಳುವಂತಿದ್ದು ಜಾನ್ ಫಿಸ್ಕೆಯನ್ನು ನೆನೆಪಿಸುತ್ತದೆ’ ಎಂದಿದೆ. (11) ಲಾರೆನ್ಸ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಅಂಡ್ ಅಂಡೋವರ್ ಅಡ್ವರ್ಟೈಸರ್ ‘-೧೮/೫/೧೮೯೪-‘ಆತ ವಿಷಯವನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ್ದು ಅವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿದ್ದಿತು ,ಆತನ ಧ್ವನಿ ಕೆಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದು ಶಬ್ದಗಳ ಉಚ್ಛಾರಣೆ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದ್ದಿತು ಆತ ಹೇಳಿದ್ದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ತಿಳಿಯಲು ಸಾದ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ ‘ ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಿಸಿದೆ. (12) ಬ್ರೂಕ್ಲಿನ್ ಟೈಮ್ಸ್– ೩೧/೧೨/೧೮೯೪- ‘ ಆತನ ಧ್ವನಿ ಕೆಳಮಟ್ಟದ್ದಾಗಿದ್ದು ಸಂಗೀತದಂತಿದೆ. ಭಾಷಣ ಏಕತಾನವಾಗಿದ್ದಿತಾದರೂ ಬೇಸರ ಬರಿಸಲಿಲ್ಲ .(13), ದಿ ಡೈಲಿ ಈಗಲ್ – ೮/೪/೧೮೯೫- ಹಿಂದೂಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಕಾಣಲಾಗುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮೇಲಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಓಡಾಡುತ್ತ ತೀವ್ರವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಉದ್ವಿಗ್ನಗೊಂಡನು ಎಂದಿದ್ದರೆ (14) ಬ್ರೂಕ್ಲಿನ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಯೂನಿಯನ್-೨/೩/೧೮೯೫- ತನ್ನ ಪೂರ್ವಿಕರ ಧರ್ಮವನ್ನು ಸಂನ್ಯಾಸಿ ತಾನೇ ಆವಾಹಿಸಿಕೊಂಡನು. ಪ್ರಖ್ಯಾತನಾದ ಹಿಂದೂ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ತನ್ಮಯಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯಿಂದ ಕೇಳುಗರನ್ನು ಮಂತ್ರ ಮುಗ್ದರನ್ನಾಗಿಸಿದನು’ ಎಂದಿದೆ.(15) ಲಾಸ್ ಏಂಜೆಲೆಸ್ ಟೈಮ್ಸ್ -೨೦/೧/೧೯೦೦- ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯದವರು ಆತ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿದ ದನಿಯಲ್ಲಿ ಮೃದು ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅನುಭಾವದಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಗಮನಿವಿಟ್ಟು ಕೇಳಿದರು. ಕಪ್ಪಾದ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮತಾಭಿಮಾನ ಬೆಳಗುವಂತೆ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದ ಹಿಂದೂ ಪಂಡಿತ ನಿಗೂಢ ವೇದಿಕೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದನು ಎಂದು ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಸೂಚಿಸಿದೆ. (16)
Comment Box is loading comments...